Grondbeleid

Met een correcte en tijdige inzet van het gemeentelijke grondbeleids- instrumentarium kan worden gestuurd en geordend ten aanzien van grondposities en de hierop te realiseren bestemmingen. Voorbeelden van dergelijke instrumenten zijn het vestigen van een voorkeursrecht, onteigening of een gedoogplicht. 

De inzet van één van deze instrumenten vereist een zorgvuldige begeleiding. Indien de voorgeschreven route niet nauwgezet wordt gevolgd kunnen de gevolgen ingrijpend zijn. Van Iersel Juridisch Advies (VIJA) staat u hierin graag bij.

Uiteraard kan VIJA u ook terzijde staan indien u onverhoopt met één van voornoemde instrumenten wordt geconfronteerd. Juist de opgedane kennis en ervaring in de toepassing van deze instrumenten maakt dat VIJA als geen ander in staat is om de onzorgvuldigheden in de met veel waarborgen omklede procedures te ontdekken. Het spreekt immers vanzelf dat de toepassing van deze ingrijpende instrumenten met het grootste respect voor de belanghebbende partijen dient te geschieden.

Met de mogelijkheid voor overheden tot het vestigen van een voorkeursrecht wordt het een eigenaar van een onroerende zaak verboden om tot vervreemding over te gaan voordat het aan de overheid aangeboden. Door de vestiging van het voorkeursrecht verkrijgen de overheid dus een recht van eerste koop. De regeling inzake dit voorkeursrecht is sinds 1 januari 2024 opgenomen in de Omgevingswet.

Van Iersel Juridisch Advies (VIJA) heeft ruime ervaring opgedaan met het adviseren over  voorkeursrechten. VIJA adviseert overheden over de mogelijkheden om gebruik te maken van de Wvg en verzorgt vervolgens de gehele vestiging van het voorkeursrecht. Hierbij verricht VIJA werkzaamheden als het opstellen van de benodigde besluitstukken, het verzorgen van de communicatie (publicaties, kennisgeving, tervisielegging en informatieavonden), verzorgen van de inwerkingtreding en bekrachtiging van het voorkeursrecht, procesbegeleiding en bewaking van determijnen. Tevens adviseert VIJA bij bezwaar- en beroepschrift procedures en biedt VIJA advies tijdens het verloop van de aanbiedingsprocedure. 

Soms is het noodzakelijk dat in het kader van het algemeen belang een plan zo snel mogelijk gerealiseerd wordt maar dat dit niet mogelijk is zonder dat kan worden beschikt over gronden die in eigendom zijn van derden. Medewerking van deze grondeigenaren is dan dus vereist. Indien blijkt dat de eigenaren niet (voldoende) willen of kunnen meewerken, dan kan het voor de realisatie van een dergelijk plan vereist zijn dat de overheid de betreffende gronden in het plangebied zelf in eigendom verkrijgt.

In hoofdstuk 11 van de Omgevingswet wordt onteigening geregeld. De regeling maakt onder strenge voorwaarden een gedwongen eigendomsovergang van onroerende zaken mogelijk. De  onteigeningsgrondslagen zijn een vastgesteld omgevingsplan, een verleende omgevingsvergunning voor buitenplanse omgevingsplanactiviteit en een vastgesteld projectbesluit. 

Het bevoegd gezag (vaak de gemeente) neemt de onteigeningsbeschikking. Na bekendmaking van de onteigeningsbeschikking, kan de onteigenaar het verzoek tot vaststellen van de schadeloosstelling indienen bij de rechtbank. De onteigeningsbeschikking moet worden bekrachtigd door de bestuursrechter. De fase van de onteigeningsbeschikking (bestuursrechter) en schadeloosstelling (burgerlijke rechter) lopen dus parallel.

VIJA adviseert omtrent de mogelijkheden die de verschillende instrumenten uit de Omgevingswet bieden en de daaraan verbonden voor- en nadelen. VIJA adviseert tevens over de te doorlopen procedure en de daarbij behorende termijnen. Desgewenst verzorgt VIJA de administratieve onteigeningsprocedure tot en met de onteigeningsbeschikking.